Alt Islatma, Kötü Bir Sabah Sürprizi..

Hem çocuk hem de anne baba için her gece yatarken ve sabah kalkınca gerginlik yaratan hatta utanç veren ve üstesinden gelmesi zor bir sorun.. 
Alt ıslatma.. Tıbbi adıyla enürezis.. 

Nasıl baş edilir, tedavisi nedir'i konuşmadan önce altında yatan sebepleri iyi bilmek gerekiyor. Önce onlara bir değinelim..
Çocuklar tuvalet alışkanlığını ortalama 2 ile 4 yaş arası kazanır, geceleri de işin işine kattığımızda tam olarak idrarını tutmayı öğrenmesi  5 yaşını bulabilir. Dolayısıyla 5 yaş öncesinde nadiren yaşanan küçük kazalar çocukta bir sorun olduğunu göstermez. Ama eğer çocuğunuz 5 yaşını doldurduysa ve bir aydan uzun süredir haftada iki kere veya daha fazla altını ıslatıyorsa o zaman “enürezis”ten yanı alt ıslatma sorunundan bahsedebiliriz.
Tuvalet alışkanlığıyla ilgili yaşanan sorunların farklı sebepleri olabilir. Bunlardan bazıları fizyolojik kaynaklı sebeplerdir. Çocuktaki herhangi bir mesane sorunu ya da hormonal bozukluk alt ıslatmaya neden olabilir. Bunun yanı sıra aşırı derin uykusu olan çocuklar da gece tuvalet ihtiyaçlarını gidermek için uyanamaz. Bazı uzmanlar alt ıslatma probleminde genetik yatkınlığın etkisinden de bahseder ancak kalıtım konusu tam olarak kanıtlanabilmiş değil. Zaten üzerinde duracağımız da bu fizyolojik sebepler değil.

Ortada fizyolojik bir altyapı yoksa o zaman alt ıslatmaya neden olan psikolojik faktörleri incelemek gerekiyor. Bunlardan ilki ve önemlisi ailenin çocuğa tuvalet eğitimi verirken izlediği yol.. 
Bir çocuğun idrarını tutmayı öğrenmesi için fiziksel olarak bu olgunluğa ulaşması gerekir. Kaslarının yeteri oranda geliştiği ve aynı zamanda çocuğun psikolojik olarak da hazır olduğu dönem ortalama iki yaş civarına denk gelir.
Ancak bazı anne babalar aceleci davranarak çocuk henüz bu olgunluğa erişmeden tuvalet konusunda eğitim vermeye çalışıyor. Ama unutmayın bu erken eğitim çabası çocuğun tuvalet alışkanlığını edinmesine ket vurmaktan başka bir işe yaramıyor. 
Bazı anne babalarsa doğru zamanı bekliyor ancak doğru eğitimi veremiyor. Aşırı baskıcı, cezalandırma ya da utandırmaya dayalı tuvalet eğitimi de çocuğa yarardan çok zarar veriyor.

Diğer sebeplere bakacak olursak, travmalar da tuvalet eğitiminde aksaklıklara neden olabiliyor. Aileden birinin kaybı, boşanma, yeni bir kardeşin doğumu ya da büyük bir kaza gibi travmalar çocuk daha önce tuvalet alışkanlığını kazanmış olsa bile alt ıslatma sorununu ortaya çıkarabilir. Böyle durumlarda stres yaratan bu  faktörün ortadan kaldırılması, en azından etkisinin azaltılması gerekir. 

Çocuğun neden altını ıslattığını az çok öğrendik.. Gelelim bundan sonra yapılması gerekenlere.. 
Sakin ve sabırlı olmak en önemlisi. Sabahları karşılaşacağınız ıslak çarşaf karşısında söylenmek hatta çocuğa kızmak onun üzerindeki baskıyı ve stresi daha da artırır. Yapılacak en büyük hata ise altını ıslatan çocuğa ceza vermek. Bunun yerine kazaların üzerinde durmamalı tam tersi çocuğun altını ıslatmadığı geceleri takdir etmelisiniz. Yani hata yerine başarıya odaklanmalısınız.

Altını ıslatmasına neden olabilecek sebepleri ortadan kaldırmaya çalışın. Yatmadan bir süre önce çocuğunuza sıvı vermeyi kesin. Buna sulu meyveler de dahil unutmayın. Özellikle de gece uyuturken süt vermekten kaçının.

Uykuya daldıktan yaklaşık 2-3 saat sonra çocuğu tuvalete kaldırmak da önleyici tedbirlerden biridir. Aslında bunun için birkaç günlük bir gözlem de yapabilirsiniz. Rutin aralıklarla çocuğa belli etmeden kontrol ederek hangi saat diliminde altına kaçırdığını tespit edebilirseniz, o saatlerde tuvalete kaldırabilirsiniz. 

Çocuğun rahat bir ortamda ve sakin şekilde uykuya dalmasını sağlayın. Çocuğu yatağa zorla ya da ağlarken yatırmayın, bir hikaye kitabı okuyarak ya da masal anlatarak uykuya geçişini kolaylaştırabilirsiniz.

Eğer karanlıktan korkuyorsa odasında küçük bir gece lambası yakın. Aynı şekilde tuvalete gitmekten korkmaması için antrede de küçük bir lamba yakabilirsiniz.

Eğer bu tedbirleri almanıza rağmen alt ıslatma sorunu devam ederse o zaman bir uzmandan yardım almanız gerekiyor. Davranışsal tedavi yöntemleriyle sabırla çoğu vakada olumlu sonuç alınıyor. Ancak bazı durumlarda ilaç tedavisi de gerekli olabiliyor. Doğru zamanda tedavi edilmeyen enüresiz, ergenlik dönemi hatta yetişkinlikte dahi bir sorun olarak karşınıza çıkabilir unutmayın.   


Psikolog Irmak GÜRCAN KERİMOĞLU



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder