Hem çocuk hem de anne baba için her gece yatarken ve sabah kalkınca gerginlik yaratan hatta utanç veren ve üstesinden gelmesi zor bir sorun..
Alt ıslatma.. Tıbbi adıyla enürezis..
Nasıl baş edilir, tedavisi nedir'i konuşmadan önce altında yatan sebepleri iyi bilmek gerekiyor. Önce onlara bir değinelim..
Çocuklar tuvalet alışkanlığını ortalama 2 ile 4 yaş arası
kazanır, geceleri de işin işine kattığımızda tam olarak idrarını tutmayı
öğrenmesi 5 yaşını bulabilir.
Dolayısıyla 5 yaş öncesinde nadiren yaşanan küçük kazalar çocukta bir sorun
olduğunu göstermez. Ama eğer çocuğunuz 5 yaşını doldurduysa ve bir aydan uzun
süredir haftada iki kere veya daha fazla altını ıslatıyorsa o zaman “enürezis”ten yanı
alt ıslatma sorunundan bahsedebiliriz.
Tuvalet alışkanlığıyla ilgili yaşanan sorunların farklı
sebepleri olabilir. Bunlardan bazıları fizyolojik kaynaklı sebeplerdir.
Çocuktaki herhangi bir mesane sorunu ya da hormonal bozukluk alt ıslatmaya
neden olabilir. Bunun yanı sıra aşırı derin uykusu olan çocuklar da gece tuvalet
ihtiyaçlarını gidermek için uyanamaz. Bazı uzmanlar alt ıslatma probleminde
genetik yatkınlığın etkisinden de bahseder ancak kalıtım konusu tam olarak
kanıtlanabilmiş değil. Zaten üzerinde duracağımız da bu fizyolojik sebepler değil.
Ortada fizyolojik bir altyapı yoksa o zaman alt
ıslatmaya neden olan psikolojik faktörleri incelemek gerekiyor. Bunlardan ilki ve
önemlisi ailenin çocuğa tuvalet eğitimi verirken izlediği yol..
Bir çocuğun idrarını tutmayı öğrenmesi için fiziksel olarak
bu olgunluğa ulaşması gerekir. Kaslarının yeteri oranda geliştiği ve aynı
zamanda çocuğun psikolojik olarak da hazır olduğu dönem ortalama iki yaş civarına denk
gelir.
Ancak bazı anne babalar aceleci davranarak çocuk henüz bu olgunluğa
erişmeden tuvalet konusunda eğitim vermeye çalışıyor. Ama unutmayın bu erken eğitim çabası
çocuğun tuvalet alışkanlığını edinmesine ket vurmaktan başka bir işe yaramıyor.
Bazı anne babalarsa doğru zamanı bekliyor ancak doğru eğitimi veremiyor. Aşırı baskıcı, cezalandırma ya da utandırmaya
dayalı tuvalet eğitimi de çocuğa yarardan çok zarar veriyor.
Diğer sebeplere bakacak olursak, travmalar da tuvalet eğitiminde
aksaklıklara neden olabiliyor. Aileden birinin kaybı, boşanma, yeni bir kardeşin
doğumu ya da büyük bir kaza gibi travmalar çocuk daha önce tuvalet alışkanlığını
kazanmış olsa bile alt ıslatma sorununu ortaya çıkarabilir. Böyle durumlarda stres
yaratan bu faktörün ortadan kaldırılması, en azından etkisinin azaltılması gerekir.
Çocuğun neden altını ıslattığını az çok öğrendik.. Gelelim bundan sonra yapılması gerekenlere..
Sakin ve sabırlı olmak en önemlisi. Sabahları
karşılaşacağınız ıslak çarşaf karşısında söylenmek hatta çocuğa kızmak onun üzerindeki baskıyı ve stresi daha da artırır. Yapılacak en büyük hata ise
altını ıslatan çocuğa ceza vermek. Bunun yerine kazaların üzerinde
durmamalı tam tersi çocuğun altını ıslatmadığı geceleri takdir etmelisiniz. Yani
hata yerine başarıya odaklanmalısınız.
Altını ıslatmasına neden olabilecek sebepleri ortadan kaldırmaya
çalışın. Yatmadan bir süre önce çocuğunuza sıvı vermeyi kesin. Buna sulu meyveler
de dahil unutmayın. Özellikle de gece uyuturken süt vermekten kaçının.
Uykuya daldıktan yaklaşık 2-3 saat sonra çocuğu tuvalete
kaldırmak da önleyici tedbirlerden biridir. Aslında bunun için birkaç günlük bir gözlem de yapabilirsiniz. Rutin aralıklarla çocuğa belli etmeden kontrol ederek hangi saat diliminde altına kaçırdığını tespit edebilirseniz, o saatlerde tuvalete kaldırabilirsiniz.
Çocuğun rahat bir ortamda ve sakin şekilde uykuya dalmasını
sağlayın. Çocuğu yatağa zorla ya da ağlarken yatırmayın, bir hikaye kitabı okuyarak ya da
masal anlatarak uykuya geçişini kolaylaştırabilirsiniz.
Eğer karanlıktan korkuyorsa odasında küçük bir gece lambası yakın. Aynı şekilde tuvalete gitmekten korkmaması için antrede de küçük bir lamba yakabilirsiniz.
Eğer bu tedbirleri almanıza rağmen alt ıslatma sorunu devam
ederse o zaman bir uzmandan yardım almanız gerekiyor. Davranışsal tedavi
yöntemleriyle sabırla çoğu vakada olumlu sonuç alınıyor. Ancak bazı
durumlarda ilaç tedavisi de gerekli olabiliyor. Doğru zamanda tedavi edilmeyen
enüresiz, ergenlik dönemi hatta yetişkinlikte dahi bir sorun olarak karşınıza
çıkabilir unutmayın.
Psikolog Irmak GÜRCAN KERİMOĞLU
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder